W dzisiejszym artykule chciałbym Wam przybliżyć czym jest aplikacja MVP. Zacznijmy może od prostej definicji która jest skrótem z języka angielskiego. Skrót ten oznacza produkt który reprezentuje sobą minimalną akceptowalną wartość.
Często lubię posługiwać się przykładami realnymi, które łatwo nam sobie wyobrazić. Powiedzmy drogi czytelniku, że chcesz mieć rower MVP. Oznacza to że ten rower ma minimalne funkcjonalności które określają go jako rower i nie pomylisz go z hulajnogą czy skuterem. Zatem taki rower MVP ma koła, ramę, kierownice, siodełko, pedały oraz hamulec. Czego nie będzie miał rower MVP? Przerzutek, dodatkowego hamulca, oświetlenia, dzwonka, lusterek, nie będzie wykonany z lekkich materiałów itd. Mam nadzieje że rozumiesz główne przesłanie. Ale tutaj dochodzimy do bardzo ważnej cechy produktu MVP. Produkt, w naszym przypadku rower, będzie w pełni funkcjonalny czyli nie powiemy że jest nieskończony lub niedziałający. Możemy powiedzieć że nie jest zbyt elegancki, modny lub wygodny, ale działa, i przemieszcza nas w bezpieczny sposób z punktu A do punktu B.
Jakie korzyści osiągniesz z aplikacji MVP
Dobrze, mam nadzieje że teraz w Twojej głowie pojawiła się niepokojąca myśl. Po co mi taki “słaby” rower gdy na rynku mamy tak dużo pięknie wyglądających rowerów z różnymi udogodnieniami, a nawet mamy rowery elektryczne które robią główną robotę z nas. Często gdy coś kupujemy to staramy się kupić coś bardzo dobrego, żeby posłużyło nam na lata i dzięki temu jesteśmy w stanie wydać na taki produkt więcej pieniędzy. Dlaczego nie mielibyśmy robić tego samego z aplikacjami?
Produkty które są wytwarzane masowo tj. rowery, telewizory, samochody i wiele wiele innych zostały wymyślone bardzo dawno temu i od tego czasu są ciągle rozwijane i udoskonalane, przechodzą miliony prób i dostają feedback od klientów. Z większością aplikacji jest zupełnie inaczej. Oprogramowanie bardzo często pisane jest pod specyficzne wymagania rynku lub klienta, dlatego powstaje od zera i tylko niektóre moduły został sprawdzone i zweryfikowane przez rynek. Jeżeli coś nie zostało przetestowane przez klientów to istnieje bardzo duża szansa że się nie sprawdzi. Dlatego inwestowanie bardzo dużo na samym początku może nie być w pełni uzasadnione. Może lepiej zrobić coś podstawowego, co może dać nam minimalną wartość i coś co możemy przetestować w realnym scenariuszu.
Czy każda firma potrafi osiągnąć założenia aplikacji MVP?
Teoretycznie każda firma może dla Was zrealizować założenia aplikacji MVP, niestety w praktyce tylko firmy w pełni rozumiejące technologię Agile potrafią to zrobić. Zapytasz się pewnie dlaczego? Odpowiedź nie będzie bezpośrednia i prosta. To tak jakby odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego jeden aktor jest świetny i osiągnął sukces a drugi nie? W aktorstwie trzeba mieć iskierkę talentu i bardzo ciężko pracować i podchodzić do życia poważnie. Przekładając to na biznes, firma musi być dojrzała, rozumieć biznes, znać Twoje potrzeby, potrafić Ci doradzić ale zarazem nie zepsuć Twojego pomysłu, musi szanować Twój budżet i być skupiona na celu. Brzmi jak “mokry sen” 🙂 Pewnie dlatego to nie jest takie łatwe tworzyć produkty MVP.
Jak powstaje aplikacja MVP w praktyce
Przejdźmy teraz do praktyki, czyli jak zbudować taką aplikację? Dróg do celu może być wiele, ja posłużę się tutaj swoim autorskim podejściem wypracowanym przez wiele lat pracując w systemie Agile. Do tego celu posłużę się poniższą listą poszczególnych kroków:
Identyfikacja potrzeb klienta.
Opracowanie szablonów lub projektów graficznych (dokumentacja).
Opracowanie szczegółowego zakresu i harmonogramu prac.
Praca w trybie Agile (tryb zwinny).
Cotygodniowy / 2 tygodniowe spotkanie dotyczące aktualizacji postępu, zakresu i harmonogramu prac.
Zakończenie projektu.
Rozwińmy poszczególne punkty tego harmonogramu. W pierwszej fazie praca nad aplikacja zanim zaczniemy cokolwiek tworzyć musimy poznać bardzo dokładnie szczegóły działania oprogramowania. Staramy się zrozumieć głęboką motywację oraz podstawowy cel jaki klienta stawia przed tą aplikacją. My ze swojej strony doradzamy jak najlepiej podejść do tematu, nie tylko od strony technicznej ale także biznesowej. Na tym etapie prac nie jesteśmy “klakierami” którzy przyklaskują twojemu pomysłowi, staramy się go pozytywnie krytykować abyś mógł/mogła czerpać z naszego doświadczenia.
W drugiej fazie po poznaniu potrzeb klienta i zadań stojących przed aplikacją tworzymy dokumentację techniczną, która w zależności od złożoności i projektu może przybierać różne formy (schemat, opis, projekt graficzny). Już na tym etapie jesteśmy w stanie wykryć słabe i mocne strony aplikacji i stosownie szybko na nie zareagować.
Następnie przygotowujemy harmonogram w którym opisujemy główne funkcjonalności oraz terminy ich realizacji. Dokumentacja i harmonogram z mojego doświadczenia są jednym z najbardziej istotnych elementów procesu tworzenia aplikacji MVP, zaraz po pracy w trybie Agile.
Po tych etapach przystępujemy dopiero do prac programistycznych. Pracujemy w bardzo elastyczny sposób tzn. że co tydzień lub w maksymalnie co 2 tygodnie robimy sesje demo z klientem aby zademonstrować mu jak obecnie działa aplikacja i czy idziemy w dobrym kierunku. Dlaczego to takie istotne? Chodzi przede wszystkim o to aby sprawdzać czy może aplikacja nie osiągnęła już swojego założenia MVP wcześniej lub czy może nie potrzebujemy dostosować jej do zmieniającego się rynku. Ten etap powtarzamy w cyklach aż do zakończenia projektu.
Co potem? Teraz przychodzi czas na rynek i weryfikacje w praktyce aplikacji. Jeżeli rynek przyjmie pozytywnie stworzoną aplikację z reguły klienci wracają do nas z nowymi funkcjonalnościami i aplikacja z MVP staje się prawdziwą aplikacją internetową.
Plusy i minusy aplikacji MVP
Czas na wstępne podsumowanie zalet i wad aplikacji MVP. Nie traktuj proszę tego jako wyrocznie, a raczej moje subiektywne zdanie. Pamiętaj także że cechy aplikacji będą różnie oceniane w zależności od wymagań stojących przed aplikacją internetową oraz sytuacji biznesowej.
Zalety
Wady
Niski nakład finansowy
Dłuższy proces osiągania ostatecznego efektu
Przetestowanie swojego pomysłu niskim kosztem
Duże zaangażowanie ze strony klienta
Poznanie potencjalnych klientów
Trudniejszy proces tworzenia aplikacji, który musi uwzględnić dużą elastyczność
Szybkie uruchomienie wersji podstawowej oprogramowania
Wczesna identyfikacja mocnych oraz słabych stron aplikacji internetowej
Zmniejszone ryzyko inwestycyjne
Potencjalnie szybki zysk inwestycyjny
Podsumowanie
Mam nadzieje że ten artykuł przybliżył Wam pojęcie Aplikacji MVP. W biznesie nawet mała różnica przy dużej skali tworzy dźwignie która jest w stanie wznieść Twój biznes na wyższy poziom. Moim zdaniem każde przemyślane działanie w rozwój firmy przynosi bardzo szybko zysk, szczególnie innowacyjność rozpoznawana przez stosowanie oprogramowania dla firm w różnej formie czy to desktopowej czy internetowej.
Pamiętajcie że nawet 1% redukcji kosztów produkcji lub zarządzania produktem ma niesamowicie duży wpływ. Szczególnie stosowanie Aplikacji MVP pozwoli Wam zminimalizować koszty, zbadać rynek, otrzymać feedback od klientów.
Czy warto inwestować w aplikacje internetowe? Odpowiem cytatem Richarda Bransona: “Moją filozofią jest: jeżeli mam jakieś pieniądze to inwestuje je w nowe przedsięwzięcia, nie pozwalam im siedzieć w miejscu”.
Pewnie osoby nie techniczne zastanawiają się co to jest ta dokumentacja techniczna i dlaczego powinni na nią zwracać uwagę. Myślę że najłatwiej porównać ją do innych dokumentacji przygotowywanych np. w trakcie prowadzenia budowy budynku lub innej infrastruktury. W przypadku budowy domu bez takiej dokumentacji technicznej jest niemożliwym rozpoczęcia prac ze względów prawnych. Czy ktokolwiek z Was zastanawiał się dlaczego urzędnicy tego wymagają? Oczywiście powodów jest wiele ale ja posłużę się jednym czynnikiem – bezpieczeństwo. Jeżeli potencjalny projekt miałby zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi to oczywiście taki projekt nie zostanie zatwierdzony.
Ok mówimy dużo o projekcie technicznym budynków ale o co chodzi z dokumentacją techniczną aplikacji? Otóż jest podobnie. Taka dokumentacja powinna zawierać najważniejsze założenia dotyczące aplikacji takie jak:
środowiskach i na jakich systemach dana aplikacja ma działać,
jaki potencjalnie ruch ma obsługiwać,
no i oczywiście najważniejsze, czyli opis funkcjonalności.
Jeżeli posłużymy się analogią bezpieczeństwa w projektach budowlanych to taka dokumentacja techniczna aplikacji daje poczucie bezpieczeństwa obu stronom, zamawiającemu i wykonawcy, każda ze stron wie czego może się spodziewać. Czyli reguła win – win.
Jak już wiemy co to jest to przejdźmy do kolejnej nurtującej kwestii – dlaczego potrzebujemy dokumentacji technicznej? Co może nas motywować do jej stworzenia? Ludzie z reguły są leniwi, i bardzo dobrze, bo do tej pory mieszkalibyśmy w jungli i polowali na mamuty, a dzięki temu że jesteśmy leniwi to mamy to co mamy, czyli technologie, medycynę i inne zbytki, zapełniające nasze życie jak xbox lub tik tok 🙂
Skoro ludzie są leniwi to trzeba znaleźć jakiś inny sposób aby tworzyć bardzo dobre jakościowo produkty. Rozwiązaniem na to są wszelkie zapisane ustalenia. Jeżeli jakiś projekt trwa więcej niż kilka tygodni to ciężko zapamiętać wszystkie szczegóły które zostały na początku ustalone. Gdybyśmy tego nie spisali to albo stracilibyśmy bardzo wiele czasu na ponowne ustalania albo powtórne ustalanie czegoś mogłoby wpłynąć negatywnie na już istniejące elementy aplikacji. Gdy tworzymy dokumentację to od początku wiemy jak ma działać dana aplikacja i już na tym etapie jesteśmy w stanie wyłapać niezgodności lub konflikty w poszczególnych modułach systemu, a im wcześniej je znajdziemy tym więcej zaoszczędzimy.
Kto powinien przygotować dokumentację?
Uważam osobiście po wielu latach doświadczenia, że dokumentację powinny przygotowywać obie strony kontraktu. Zamawiający najlepiej wie czego chce, a wykonawca powinien wesprzeć swoją techniczną wiedzą zamawiającego.
Każdemu kto zajmuje się zawodowo projektowaniem i tworzeniem aplikacji zachęcam do stworzenia swojego szablonu dokumentacji technicznej, ze swojej strony w dalszej części artykułu wskaże co powinno się znaleźć w takiej dokumentacji.
Dlaczego zachęcam do stworzenia takiego szablonu? Ponieważ pomoże to obu stronom ubrać swoje potrzeby w pewne ramy. Niejednokrotnie spotykałem się z tym, że klienci przychodzili do mnie z 30 stronicowymi dokumentami opisującymi w bardzo lakoniczny sposób jak ma działać aplikacja pomimo że było tam tak dużo treści. Wpisanie tego w odpowiedni szablon pomoże obu stronom zapanować nad niepotrzebnym słowotwórstwem, które w żaden sposób nie wpływa na opis funkcjonalności.
Oczywiście zamawiający nie zawsze może dysponować odpowiednią wiedzą, a także czasem aby opisać wszystko dokładnie, dlatego podział tych obowiązków powinien być ustalony na samym początku i myślę że należy w tym pierwszym etapie być bardzo elastycznym. Dobrym pomysłem jest organizowanie wspólnych sesji aby omawiać poszczególne etapy tworzenia tejże dokumentacji.
Czy potrzebuje projektu graficznego przy tworzeniu dokumentacji technicznej?
Myślę że przyda się tutaj krótkie wprowadzenie, co to jest projekt graficzny aplikacji webowej. Jak można się domyślać jest to obraz lub zbiór obrazów (grafik) przedstawiająca jak będzie wyglądać aplikacja. Jeżeli ktoś spotkał się już z projektem graficznym strony www to oczywiście może sobie łatwo wyobrazić czego się spodziewać. Należy jednak zaznaczyć że przy projektach graficznych aplikacji nie stawiamy aż w takim stopniu na przepiękną grafikę samą w sobie, ale na użyteczność aplikacji.
Jeżeli mowa o użyteczności to jednym z motywów popychających nas do stworzenia projektu graficznego jest przekonanie się czy nasza aplikacja będzie wygodna dla użytkowników zanim ją zaczniemy budować. W ten sposób zaoszczędzimy mnóstwo czasu gdybyśmy nagle pod koniec prac nad aplikacją uznali że pewne jej elementy nie są funkcjonalne z punktu widzenia przyszłego użytkownika.
Skoro wiemy już czym kierować się przy podejmowaniu decyzji czy zlecić przygotowanie projektu graficznego to musimy sobie jeszcze odpowiedzieć na pytanie: Kto powinien go przygotować? Od razu nasuwa nam się odpowiedź – Grafik. To jednak nie jest do końca poprawna odpowiedź, gdyż są różni graficy. Projekt aplikacji powinien głównie przedstawiać przepływ danych oraz w jaki sposób przyszli użytkownicy będą posługiwać się naszą aplikacją, dlatego przygotowaniem projektu najlepiej żeby zajął się UX Designer, czyli osoba specjalizująca się w projektowaniu interfejsu użytkownika. UX Designer powinien ściśle współpracować z właścicielem, który to najlepiej wie jak ma działać dana aplikacja.
Może to nie wydaje się na pierwszy rzut oka oczywiste ale praca nad projektem graficznym jest dużo tańsze niż praca developerów którzy musieliby niepotrzebnie zmieniać funkcjonalności po ich wdrożeniu.
Jak przygotowywać dokumentację techniczną
Aby odpowiedzieć szczegółowo na to pytanie, potrzeba by przygotować oddzielny artykuł. Ja w tej części skupię się bardziej an ogółu tak aby lepiej zrozumieć czym jest taka dokumentacja. Od razu na wstępie chciałbym zaznaczyć, że nie ma na ten dokument jakiegoś wzoru czy opracowania naukowego. W moim przykładzie, który postaram się tutaj opisać, opieram się na swoich doświadczeniach przy tworzeniu takich dokumentacji.
Aby łatwiej poruszać się po dokumentacji warto ją ustrukturyzować (podzielić na rozdziały). Przykładowa struktura może zawierać:
Tytuł projektu
Opis projektu
Określenie wymagań
językowych
technicznych
dotyczącego przewidywanego ruchu
graficznych
SEM & SEO
Infrastruktura IT
Opis funkcjonalny projektu
opis poszczególnych modułów projektu
wymagania co do formularzy i ich walidacji
możliwe funkcje które użytkownik może wykonać w danym module
Jednak zanim zaczniemy opisywać naszą aplikację ja polecam przygotować sobie makiety (można je wykonać ręcznie, ołówkiem lub za pomocą specjalistycznych programów), które w sposób graficzny przedstawią jak nasz aplikacja ma działać. To działanie podobnie jak przygotowanie projektu graficznego przez UX Designera pomoże nam dostrzec pewne luki w logice aplikacji, a także posłuży jako świetna baza do stworzenia profesjonalnego projektu graficznego.
Oczywiście ten punkt dotyczący tworzenia makiet można pominąć, gdy aplikacja jest bardzo mała lub gdy mamy taką wizję, ale ja ze swojego doświadczenie zalecam poświęcenie kilku dodatkowych godzin aby to zrobić.
Na koniec chciałem także przedstawić inne formy przygotowywania dokumentacji technicznej. Możemy sobie wyróżnić:
dokumentację opisową – tekstowe przedstawienie funkcjonowania aplikacji (może być w strukturze którą zaproponowałem. Zaletą takiej dokumentacji jest możliwość jej wykorzystania do opisu poszczególnych zadań dla programistów
dokumentację opisowo graficzną – jest to połączenie dokumentacji tekstowej i graficznej. Jest to rekomendowana przeze mnie forma dokumentowania aplikacji.
dokumentację graficzną – przestawienie działania aplikacji w postaci grafik przedstawiających poszczególne stany aplikacji
dokumentację blokową – jedna z najtańszych i najszybszych do przygotowania jednak z mojego punktu widzenia przynosząca najmniej wymierne korzyści jednak bardzo dobra, jako baza do przygotowania bardziej rozbudowanej dokumentacji.
Dlaczego warto wytwarzać dokumentacje
Poniekąd odpowiedzieliśmy sobie między wierszami na to pytanie. Tutaj jednak postaramy się podsumować to co do tej pory powiedzieliśmy sobie o dokumentacji technicznej z naciskiem dlaczego warto.
Aby szybko odpowiedzieć sobie na to zagadnienie warto zastanowić się czy nasza aplikacja będzie duża i skomplikowana. Jeżeli odpowiedź jest twierdząca to stanowczo powinniśmy podjąć te wysiłki i na pewno ta inwestycja się zwróci w postaci mniejszej ilości poprawek i zmian w funkcjonalności. Jeżeli nasz projekt wydaje się krótki np 1-3 miesiące pracy to można posłużyć się mniej skomplikowaną dokumentacją, np.: graficzną lub blokową.
Wiadomym jest że wytworzeniem takiej dokumentacji będzie wiązać się z jakimś nakładem czasowy a co za tym idzie także nakładem finansowym. Jednak uwierzcie mi, z mojego doświadczenia, te nakłady są kroplą w morzu jeżeli porównamy to z późniejszymi nakładami jakie trzeba ponieść gdy czegoś się do końca nie przemyślało.
Życiowe przypadki gdy projekty nie posiadały dokumentacji.
Na koniec tego artykułu chciałbym was przestrzec przed brakiem dokumentacji technicznej i rozpisanych funkcjonalności na bazie moich doświadczeń oraz doświadczeń moich klientów. Wiadomym jest że przygotowanie dokumentacji oraz projektów, makiet graficznych zabiera sporo czasu, dodatkowo opracowanie całej koncepcji skomplikowanej aplikacji także może zająć sporo czasu. Byłem świadkiem gdy taki proces zajmował rok czasu. Dużo? To oczywiście zależy, w projekcie w którym brałem udział powiedziałbym że dało się to zrobić w 6 miesięcy ale wcale nie uważam że rok czasu przy bardzo zaawansowanych projektach to dużo.
Przejdźmy teraz do porażek z którymi się w swojej karierze spotkałem. Pierwszą z nich był nasz prywatny projekt marketingowy którego dokumentacja techniczna została napisana na kolanie i gdy doszło do implementacji i coś zaczęło powstawać to okazało się że:
po pierwsze to nie wygląda ładnie (brak projektu graficznego),
po drugie zaczęły pojawiać się logiczne braki podstawowych funkcjach.
Nasza aplikacja wydawała się dość prosta i mała jednak ostatecznie przerwaliśmy pracę i obecnie opracowujemy do niej dokumentację techniczną i projekt graficzny od nowa. Dzięki temu oprogramowanie zyskało dodatkowe funkcjonalności oraz zostało przemyślane biznesowo jako rozwiązanie SaaS.
Kolejną aplikacją w której mieliśmy przyjemność brać udział był system parabankowy który miał opisane pewne ramy i nawet przygotowane projekty graficzne, jednak w połowie prac nad aplikacją zaprzestano analizować kolejne funkcjonalności i przygotowywać odpowiednie projekty i przez to nasza praca posuwała się bardzo wolno i na koniec musieliśmy sporo rzeczy przerobić lub robić od nowa.
Następną lekcję wyciągnąłem z aplikacji wspierającej procesy HR. Jest to bardzo zaawansowana aplikacja która przez kompletny brak dokumentacji technicznej była zmieniana tyle razy że już tego nie sposób spamiętać. Ostatecznie aplikacja ujrzała światło dzienne ale moim skromnym zdaniem dało się ją napisać w 4 lub 5 krotnie mniejszym budżecie.
Myślę że nic tak nie przemawia do przedsiębiorców jak pieniądze. Więc proszę Was zastanówcie się na tym tematem i nie wybierajcie zawsze najszybszej i najtańszej drogi w ramach przetargu, bo może Was to zaprowadzić w poważne kłopoty finansowe.
Mam nadzieje że po przeczytaniu tego artykułu jesteście uzbrojeni w wiedzę, którą będziecie mogli wykorzystać przy podpisywaniu kontraktów i umów na zrobienie oprogramowania dla Waszych firm.
Myślę że nikomu już nie trzeba po raz milionowy opisywać co to jest aplikacja internetowa lub przez niektórych nazywana aplikacją webową.
To na co chciałbym zwrócić uwagę to korzyści jakie wynikają ze stosowania aplikacji internetowych:
brak konieczności zabierania ze sobą komputera na którym mamy zainstalowane oprogramowanie firmowe,
dostęp do swoich danych firmowych z każdego miejsca na świecie,
możliwość sprawdzenia istotnych danych nawet z poziomu telefonu komórkowego.
Jako przedsiębiorcy działający w obecnych czasach musimy brać pod uwagę naszą mobilność i elastyczność na zmieniające się czynniki na rynku. Nie sądze żeby ten trend poszedł w innym kierunku niż coraz większa integracja naszego biznesu z technologia. Myślę nawet że w przeciągu najbliższej dekady innowacyjność w firmie będzie na równi z marketingiem. Ale dość o aplikacjach, poczytajmy o tym co tak naprawdę te aplikacje mogą nam dać.
Korzyści automatyzacji
Jedną z największych korzyści stosowania aplikacji w firmie jest automatyzacja powtarzalnych procesów a przez to oszczędność czasu i minimalizacja błędów w czasie przetwarzania danych. Scharakteryzujemy niektóre z nich posługująć się prostą aplikacją do przetwarzania danych Twoich klientów:
powtarzalność procesów – przy wprowadzaniu danych do systemu informatycznego dzięki zastosowaniu formularzy uzyskujemy stałą powtarzalność wprowadzanych danych,
elastyczność – w trakcie prowadzeniu działalności jest niemalże pewne że zajdą jakieś zmiany, dzięki temu że dane mamy w postaci elektronicznej to jesteśmy w stanie bardzo łatwo dostosować je do nowych wymagań,
mniej pomyłek – w trakcie wprowadzania dane mogą być automatycznie walidowane przez system, dzięki temu minimalizujemy ilość pomyłek,
skalowalność – te same dane mogą być przetwarzane przez wiele osób oraz automatycznych procesów,
więcej czasu i oszczędności – mimo że na początku aplikację mogą wydawać się dużym wydatkiem to po pewnym czasie zaczniemy dostrzegać korzyści i realne oszczędności.
Automatyzacja kontaktów z klientami
Jednym z przykładów, gdzie możemy wykorzystać aplikację webową jako narzędzie do automatyzacji jest kontakt z klientami. Tego typu systemy są znane pod nazwą CRM. Jest to oczywiście angielsko brzmiący skrót (Customer Relationship Management). Co taki system potrafi zrobić? Otóż bardzo dużo, przytoczę kilka prostych przykładów.
Pierwszym z nich jest komunikacja z klientem. System może się w pełni zintegrować z kontem pocztowym przez co będzie odbierał i wysyłał wiadomości pogrupowane w odpowiednia kategorię. Nie trudno jest doprowadzić do sytuacji że gdy mamy 100 klientów i kontaktujemy się z nimi przynajmniej raz w tygodniu to te konkretne wiadomości po prostu zaginął w gąszczu naszej skrzynki odbiorczej. Nie muszę też wspominać o tym że te wiadomości możemy filtrować szukając jakiś haseł kluczowych lub sortować po dacie lub odpowiednich priorytetach. W tej chwili jeszcze nie widać automatyzacji ale im więcej danych wprowadzimy do systemu tym więcej możemy uzyskać. Np. wyobrażmy sobie sytacje że chcemy wysłać nową ofertę promocyjna ale do najbardziej aktywnych klientów, czyli takich którzy kontaktowali się z nami w ostatnich 90 dniach. Dla takiego systemu to nic trudnego. System wyszuka takich klientów i wyśle do każdego z nich promocyjną ofertę.
Kolejnym przykładem jest coś podobnego do tego co opisałem powyżej jednak z wykorzystaniem innego środka komunikacji, mianowicie telefonu. Po instalacji na telefonach naszych sprzedawców dodatkowej aplikacji, system może monitorować połączenia wykonywane i odbierane od naszych klientów oraz wysyłać i odbierać SMS. Do czego to nam może służyć? Otóż możemy ustawić system tak aby wysyłał powiadomienia do managera sprzedawców że jakiś klienta czeka na odpowiedź dłużej niż 6h, dzięki temu możemy na taką sytuację zareagować.
Następnym przykładem jest umawianie spotkań z klientami i integracja z firmowym kalendarzem. System może analizować efektywność takich spotkań i zajętość kalendarzy poszczególnych sprzedawców. Dodatkowo może ostrzegać sprzedawców o próbie zarezerwowania kolejno występujących po sobie spotkań, w odstępach czasu uniemożliwiających dotarcie na miejsce w określonym czasie.
Ostatnim ale także bardzo ważnym przykładem zastosowania CRM jest zbieranie w automatyczny sposób feedbacku od klientów. System może to robić cyklicznie po każdym zdarzeniu kontaktu lub po określonej liczbie kontaktów. Automatycznie będzie zapisywał odpowiedzi klientów, a przy odpowiednim zdefiniowaniu pytań może także analizować wskaźnik zadowolenia klientów.
Automatyzacja składania zamówień
Wyobraźmy sobie że mamy już aplikację, która zarządza procesami sprzedażowymi w Twojej firmie. Jest to jednak wewnętrzna aplikacja używana przez sprzedawców, magazynierów oraz firmy kurierskie. Obecnie klienci zamawiają Towar telefonicznie lub w sprzedaży bezpośredniej. Pandemia z 2020 roku pokazała nam że takie rozwiązanie ma znaczące wady. Jak zatem umożliwić dalszy proces sprzedażowy bez angażowania sprzedawców bezpośrednich lub call center lub rozszerzyć obecny target sprzedażowy także w internecie?
Rozwiązaniem na te wszystkie problemy może być dedykowana strona, nazwijmy ją roboczo małym sklepem internetowym, przez który klienci są w stanie dokonać i opłacić zakup a wszelkie informacje trafiają do Twojego głównego systemu który obecnie używasz w firmie.
Co zyskujesz:
pełna automatyzacja składanych zamówień, dzięki czemu Twoi pracownicy mają więcej czasu na wykonywanie ważniejszych zadań lub nawet możesz ograniczyć do minimum koszty związane z zarządzaniem tymi zamówieniami,
po dokonaniu zakupy możesz wysyłać do klientów ankiety oceniające proces zakupowy a także sam produkt,
automatyzacja porcesu posprzedażowego poprzez automatyczna wysyłkę maili dotyczących szczegółów zamówienia oraz płatności,
nie musisz budować aplikacji od nowa i ponosić większych kosztów ale zintegrować sklep ze istniejącą aplikacją.
Automatyzacja zliczania czasu pracy
Kolejny przykład automatyzacji dzięki wykorzystaniu aplikacji internetowej można zaprezentować na przykładzie aplikacji do zliczania czasu pracy pracowników.
Załóżmy że jesteś właścicielem fabryki, sklepu lub innego przedsiębiorstwa, gdzie pracownicy przychodzą do zakładu pracy na określoną godzinę i pracują zgodnie z zaplanowanym grafikiem. Jeżeli pracowników jest pięciu to nie jest to wielki problem aby upewnić się że wszyscy przyszli o określonej godzinie i przepracowali określony czas. Problem z nadzorem pojawia się gdy pracowników jest więcej 20, 50 a nawet 100 i więcej.
Jak można rozwiązać taki problem za pomocą jednej aplikacji? Otóż każdy z pracowników otrzymuje kartę (generowaną przez aplikację) z unikalnym kodem. Następnie w momencie wchodzenia lub wychodzenia z zakładu pracy ma obowiązek skanowania swojej karty, aplikacja zajmie się resztą.
Co możemy zyskać:
bardzo duża oszczędność czasu
oszczędności finansowe, nie musimy zatrudniać osoby która miałaby się zajmować rejestracją czasu pracy Twoich pracowników,
aktualna informacja o ilości osób przebywających w pracy,
możliwość prowadzenia grafiku pracy, urlopów, zwolnień chorobowych, itp,
pracownicy mogą mieć dostęp do swoich grafików poprzez aplikację, przez co minimalizujemy błędy ludzkie wynikające z nieprzekazania informacji,
system może automatycznie wyliczać pensje oraz zlecać przelewy do banku,
możliwość integracji aplikacji z ZUS,
możliwość raportowania efektywności oraz wiele innych.
Czy warto zatem zainwestować w automatyzację Twojej firmy? Myślę że ten opis nie pozostawia wątpliwości.
Automatyzacja przygotowywania ofert dla klientów
W mojej pracy często spotykam się z zapytaniem od klientów dotyczącym przygotowania dla nich dedykowanej aplikacji. Można powiedzieć że ten proces przygotowywania oferty jest procesem powtarzalnym, oczywiście personalizowanym pod klienta, niemniej jednak pewne elementy w aplikacjach webowych lub mobilnych powtarzają się. Skoro coś się powtarza w większym lub mniejszym zakresie to w celu przyśpieszenia tego zadania można posłużyć się automatyzacją.
Przykładem takiej automatyzacji będzie aplikacja którą przygotowywaliśmy dla jednego z naszych klientów. Aplikacja miała za zadanie, na podstawie wprowadzonych danych pojazdu przygotować punkty serwisowe które można modyfikować i usprawniać w samochodzie. Coś co wcześniej zajmowało około godziny zostało skrócone do paru minut. Aplikacja oczywiście nie tylko generuje oferty ale jest też prostym systemem CRM który utrzymuje relacje z klientem, przypomina o kolejnych terminach serwisów oraz wysyła powiadomienia do klientów.
Co zatem możemy osiągnąć korzystając z tego typu aplikacji:
oszczędność czasu,
szybka edycja i aktualizacja ofert,
możliwość przygotowania ofert w parę minut nawet nie będąc w biurze,
utrzymywanie historii kontaktów z klientami,
wysyłka dodatkowych ofert marketingowych w określonym czasie (np pojawienie się nowego oprogramowania).
Czy zatem warto zainteresować się automatyzację w firmie? Przede wszystkim czas jaki możemy dzięki temu zaoszczędzić jest bezcenny. Jeżeli firma jest na stabilnej pozycji to jak najbardziej uważam że taka aplikacja wpłynie bardzo pozytywnie na dalszy jej rozwój.
Wraz z rozwojem technologicznym przedsiębiorcy coraz częściej automatyzują pewne procesy zachodzące w ich firmach. Coraz rzadziej możemy spotkać sprzedawców posiadających swoje “magiczne” zeszyty w których zapisują swoje notatki oraz dane klientów, a to tylko jeden z przykładów.
Aby sprostać wymaganiom rynku coraz częściej jako przedsiębiorcy będziemy szukać oprogramowania które może pomóc nam usprawnić pewne procesy, a nawet przynosić zyski z zakupionego oprogramowania. Aby uzmysłowić Ci o czym piszę posłużę się przykładem aplikacji służącej do rezerwacji wizyty u lekarza, w której pacjent może wybrać wolny termin i dokonać przedpłaty. Zatem dzięki takiej aplikacji dana przychodnia realnie zarabia.
Co to jest oprogramowanie dedykowane?
System informatyczny stworzony specjalnie na potrzeby danego projektu, przedsięwzięcia lub firmy. Może to być aplikacja desktopowa (instalowana na komputerze), aplikacja mobilna (instalowana w telefonie), aplikacja internetowa (dostępna z poziomu przeglądarki) lub inny rodzaj oprogramowania.
Oprogramowanie dedykowane może być zarówno prostym narzędziem jak i rozbudowaną aplikacją. Najczęściej jest to oprogramowanie zamawiane przez firmę w celu dostosowania funkcjonalności do własnych potrzeb.
Myślę że od tego pytania warto zacząć gdyż pomoże zaoszczędzić Tobie i Twojej firmie wiele czasu i pieniędzy. Na rynku jest wiele gotowych rozwiązań wspierających działania biznesowe firm. Na początku spróbowałbym znaleźć kilka z nich, umożliwiających rozwiązanie Twojego problemu. Następnie spróbowałbym poużywać tych aplikacji, kupująć miesięczny dostęp (często firmy oferują darmowy okres próbny lub wersję demo). Jeżeli pośród nich znalazłeś rozwiązanie to odpowiedź jest dość prosta. Nie potrzebujesz dedykowanego oprogramowania i możesz zacząć od razu korzystać z wybranej aplikacji.
Załóżmy że po paru miesiącach zaczyna brakować funkcjonalności w wybranej przez Ciebie aplikacji lub z jakiś indywidualnych przyczyn zaczyna ona Cię drażnić lub działać mało wydajnie. To jest czas kiedy sam będziesz czuł, że musisz coś zmienić, możesz znowu poszukać czegoś gotowego na rynku albo zastanowić się nad opcją uszytą na miarę Twojej firmy. W dalszej części opiszemy co można zyskać dzięki dedykowanych rozwiązaniom.
Aplikacje dedykowane a gotowe systemy
Przechodząc od razu do sedna. Należy zdać sobie sprawę że gotowe systemy nie stawiają tak bardzo na wydajność a raczej na maksymalizację funkcjonalności tak aby zapewnić bardzo szeroki wachlarz możliwości dla potencjalnych klientów. I tak dla przykładu chcielibyście mieć zgrabna aplikację która służy do lepszej organizacji waszych kontaktów lub produktów w waszym magazynie a w zamian tego dostajecie wielki “kombajn” który nie wiadomo z jakiego powodu ma mnóstwo opcji które zaciemniają obraz całości. Często zdarza się też tak że gotowe systemy mają prawie wszystko co byście chcieli ale brakuje 1 lub 2 opcji których brak w przyszłości może być bardzo frustrujący.
Co zatem zyskamy tworząc oprogramowanie napisane pod nasze wymagania? Tutaj zalet jest bardzo dużo, zaczynając od bardzo prozaicznych, takich jak: kolory interfejsu, pozycja menu, indywidualne funkcjonalności, indywidualne poziomy dostępu dla pracowników różnego szczebla, a kończąc na bardzo zaawansowanych integracjach z innymi aplikacjami (desktopowymi, mobilnym) oraz zewnętrznymi urządzeniami.
Zalety tworzenia oprogramowanie działającego z poziomu przeglądarki
Bez względu na to jakie rozwiązanie wybierzecie, czy to gotową aplikację, czy dedykowane rozwiązanie staniecie zawsze przed tym problemem, w jakim środowisku powinna działać Wasza aplikacja? W chwili pisania tego artykułu macie trzy główne nurty.
Pierwszy, najstarszy jeżeli chodzi o historię tworzenia aplikacji, to rozwiązanie desktopowe, czyli takie w którym oprogramowanie jest instalowane w postaci aplikacji na waszych komputerach. Jeżeli chodzi zalety takiego rozwiązania to uważane jest ono za najbezpieczniejsze oraz najefektywniej działające bo wykorzystuje w bardzo dużym stopniu zasoby naszego komputera. Jeżeli chodzi o wady to jeżeli nie zabierzecie swojego laptopa ze sobą to jednocześnie odcinacie się od dostępu do swoich danych.
Drugie to rozwiązanie serwerowe, czyli takie w którym oprogramowanie jest instalowane w postaci aplikacji na serwerze do którego dostęp macie przez interfejs przeglądarkowy. Zaletą tego rozwiązania jest łatwość dostępu. Wystarczy że użyjecie dowolnego komputera z przeglądarką, zalogujecie się i już możecie korzystać ze swojej aplikacji. Wady to mniejsza efektywność oraz uzależnienie się od dostępu do internetu.
Trzecie rozwiązanie to aplikacja mobilna instalowana na waszych urządzeniach końcowych (telefon, tablet, TV, konsola do gier, itp) lub waszych pracowników i klientów.
Jeżeli chodzi o rozbudowane systemy ERP lub CRM to stanowczo polecam swoim klientom wszelkie rozwiązania webowe czyli 2 lub 3 rozwiązanie. W obecnych czasach gdy życie pędzi, a my jesteśmy coraz bardziej mobilni, przywiązywanie się do aplikacji desktopowych i zabieranie wszędzie swojego laptopa może być dla niektórych zbyt uciążliwe.
NIe chcę jednak skreślać rozwiązania 1-szego gdyż przy bardzo restrykcyjnych wymaganiach bezpieczeństwa lub bardzo wyspecjalizowanych wymaganiach aplikacja desktopowa może być jedynym rozsądnym wyjściem.
W poprzednim paragrafie użyliśmy właśnie tego słowa – interface. Dlaczego interfejs jest tak ważny że poświęcamy na to cały paragraf? Myślę że to właśnie jedna z istotnych rzeczy które odróżnia gotowe oprogramowanie od dedykowanego rozwiązania. Nie chcę umniejszać ważności indywidualnych funkcjonalności ale interface jest czymś co może zaoszczędzić nam mnóstwo czasu na etapie użytkowania aplikacji.
Wyobraźmy sobie bardzo rozbudowaną aplikację w której kluczowe dla nas funkcjonalności, owszem, istnieją ale żeby się do nich dostać musimy przeklikać się przez 5 ekranów. Gdy pomnożymy to przez dziesiątki takich operacji dziennie i tysiące rocznie to zaczniemy się zastanawiać czy nie lepiej zbudować swoją indywidualną aplikację która zaoszczędzi nam mnóstwo czasu.
Podsumowanie:
Mam nadzieje że po przeczytaniu całego artykułu wyrobiliście sobie swoje zdanie na temat dedykowanego oprogramowania oraz czy tak naprawdę go potrzebujecie. Aby łatwiej wam było podjąć decyzję przygotowałem dla Was za i przeciw.
Co możecie zyskać decydując się na oprogramowanie dedykowane:
indywidualny interface który przy codziennym użytkowaniu zaoszczędzą Wam mnóstwo czasu,
nieszablonowe podejście i precyzyjne dopasowanie się do procesów zachodzących w Waszych firmach,
funkcjonalności których nie znajdziecie w żadny istniejącym do tej pory rozwiązaniu IT,
dużo bardziej indywidualna integracja z istniejącymi w firmie procesami,
lepsza możliwość analizy danych oraz generowania raportów,
integracji z zewnętrznym systemem Twojego kontrahenta lub dostawcy,
możliwość realizacji innowacyjnego pomysłu, którego do tej pory nikt jeszcze nie realizował.
Z czym musicie się liczyć:
znacznie dłuższy czas uruchomienia w stosunku do gotowych rozwiązań,
Czy zastanawialiście się dlaczego tak rzadko firmy wykonujące oprogramowanie umieszczają cennik swoich produktów? Czy jest to jakiś chwyt reklamowy zmuszający klientów do wykonania telefonu lub napisania maila aby zorientować się w cenniku?
Otóż nic z tych rzecz. Sprawa jest bardziej skomplikowana i nie chodzi tutaj o ukrywanie realnej ceny przed klientem aby nie odstraszyć go przy pierwszym kontakcie. Chodzi o to że większość firm podchodzi do każdego klienta indywidualnie i niejako kupujesz drogi czytelniku stronę szytą na miarę, dostosowaną do Twojej działalności, często do Twojego istniejącego już na rynku wizerunku.
Marketingowcy prześcigają się w coraz to nowszych technikach promocji i zachęcenia klientów do zakupu. Ale nawet najlepsi sprzedawcy nie są w stanie z góry powiedzieć ile będzie kosztować strona internetowa. Są od tej reguły pewne wyjątki ale o nich opowiem sobie nieco dalej.
Jakie czynniki wpływają na koszty?
W zależności od skomplikowania projektu oraz przyjętego modelu biznesowego możemy wyróżnić kilka czynników mających wpływ na ostateczną cenę:
koszty tworzenia czyli opłata specjalistów – to lwia część kosztów. Tutaj w zależności od tego co tak naprawdę będzie dla Was wykonywane można wyróżnić: cenę przygotowania projektu graficznego, rebrandingu waszej marki (logo, projekty ulotek, projekty gadżetów marketingowych), cenę przygotowania systemu do zarządzania stroną (CMS), wszelkie integracje np z portalami społecznościowymi lub innym aplikacjami, dodatkowe wersje językowe, przygotowanie kontentu strony i na koniec pozostałe customowe rozwiązania
koszty utrzymania – często klienci proszą mnie o tzw pakiet utrzymaniowy, to znaczy że oni tak naprawdę nie mają czasu na aktualizację swojej strony, updatowania oprogramowania itp, wolą zlecić to specjalistom, szczególnie jeżeli chodzi o budowanie kontentu.
koszty w abonamentach – ten element dotyczy głównie stron budowanych w różnych systemach tzn gotowców np.: wix.com,
koszty utrzymania domeny oraz serwera – są to koszty stałe opłacane z reguły w cyklu rocznym. Koszty te nie są bezpośrednio związane z budową i tworzeniem strony, niemniej jednak należy o nich pamiętać.
Wykonawcy mają kluczowy wpływ na cenę.
Praktycznie w każdym biznesie usługowym wykonywanym przez człowieka dość znaczą część wynagrodzenia za daną usługę pochłania koszt pracy człowieka. Nikt z nas nie chce pracować za małe pieniądze, to jest oczywiste i nie podlega dyskusji. Tak samo jest z wykonawcami którzy pracują przy budowe strony, są to z reguły osoby będące w grupie najlepiej opłacanych na rynku. Jednak wśród tych wykonawców możemy wyróżnić pewne grupy które postaram się krótko scharakteryzować.
Agencje interaktywne
Jest chyba najczęściej spotykaną formą działalności związanej z wytwarzaniem stron internetowych oraz reklam.
Charakteryzują się stosunkowo wysoką ceną ale za to dostarczają ciekawe projekty i dobrą jakość w bardzo krótkim czasie.
Software house – czyli firma zajmująca się oprogramowaniem
Kolejną formą na którą możesz natrafić w swoich poszukiwaniach jest software house czyli firma stricte zajmująca się wytwarzaniem oprogramowania na zamówienie.
Charakteryzują się umiarkowaną ceną. Dostarczają równie ciekawe projekty jak agencje i bardzo dobrą jakość w bardzo rozsądnym czasie.
Freelancer – czyli wolny strzelec, mistrz swojego fachu
Jak można się domyślać jest to pojedyncza osoba (firma) która posiada dobre umiejętnościami programistycznymi i doświadczeniem skoro sama potrafi utrzymać się na rynku IT.
Charakteryzują się konkurencyjną ceną. Dostarczają dość szablonowe projekty. Dużym minusem będzie jednak czas oczekiwania.
Zlecenie na portalu ofertowym
Co to jest portal ofertowy? No cóż to lista ogłoszeń gdzie możemy znaleźć wykonawcę na daną usługę lub zlecić wykonanie usługi i wykonawcy sami będą składać nam oferty cenowe. Jednym z popularnych portali jest oferia.pl (istaniała jeszcze w trakcie pisania tego artykułu 😉 )
Charakteryzują się bardzo niską ceną. Jakość może być bardzo słaba, czas oczekiwania bardzo duży. Mogą też pojawić się problemy z uzyskaniem wsparcia posprzedażowego.
Kreator stron internetowych
Jest kilka dużych firm i portali internetowych, które zajmują się stricte tworzeniem ale bardziej trafnym określeniem jest kreowaniem stron www. Znając podstawowe tagi html i css a niejednokrotnie nawet bez znajomości tych technologii możemy sami “wyklikać” sobie stronę z gotowych komponentów. Jedym z popularnych w ostatnim czasie jest http://www.wix.com/.
Charakteryzuje się stosunkowo tanim systemem abonamentowym. Platforma dostarcza nam bezpieczne zaplecze które umożliwia nam samodzielne stworzenie strony. Minusem jest to że sami musimy zaangażować swój czas w przygotowanie swojej strony. Musimy także liczyć się z tym że większość tych platform jest projektami zamkniętymi więc dalszy rozwój naszej strony i integracje z innymi portalami mogą być problematyczne do przeprowadzenia.
Czy da się zrobić stronę za przysłowiowe 1000 PLN?
W biznesie bycie konkurencyjnym oznacza być albo nie być. To samo można zauważyć przy tworzeniu stron internetowych. Jednak czy bycie aż tak konkurencyjnym, czyli oferowanie strony za 1000 PLN (~250$) nie jest już zbyt daleko idącą patologią?
Wydaje mi się że skoro na rynku zdarzają się takie oferty to oznacza że jest na to zapotrzebowanie. Zapraszam jednak czytelników do przeczytania artykułu do końca aby można było wyrobić sobie swój pogląd na ten temat.
Firmy które zajmują się tworzeniem stron za tak niską cenę muszą robić to bardzo schematycznie, niemal jak na taśmie produkcyjnej w fabryce. Zakładam że nie poświęcają więcej niż 3 – 4 dnia aby wyprodukować taką stronę. Dla porównania agencje interaktywne potrzebują 3 – 6 tygodni.
Oczywiście nie chcę negować tak tanich rozwiązań. Uważam że to zależy od indywidualnych preferencji klienta i zasobności jego portfela. Jak widać w praktyce takie strony powstaj.
Spróbujmy realnie spojrzeć na takie rozwiązania. Prześledziłem kilka takich firm. Okazuje się że strony wyprodukowane przez nich są przyzwoite jednak charakteryzują się dość powtarzalnym szablonem. Nie porywają szatą graficzną ale działają sprawnie na wszystkich urządzeniach.
Podsumowywując jak widać takie rozwiązania istnieją i muszę przyznać że nie są patologią. Jednak nie nastawiałbym się na wysoką jakość produktu. Myślę że to tak samo jak z samochodami można jeździć Fiatem a można Mercedesem, każdy z nich zawiezie nas tam gdzie chcemy ale doznania z jazdy będą inne.
Przykładowe i orientacyjne widełki cenowe.
Bardzo ciężko jest podać jakieś konkretne wartości. Ale tak jak pisałem na samym początku wynika to z indywidualnych potrzeb klienta. Postarajmy się jednak ubrać to w jakieś wartości. Załóżmy że projekty graficzne są przygotowywane indywidualnie dla każdego klienta:
bardziej zaawansowana strona jak np.: blog lub portal – 9000 – wzwyż
Powyższe ceny gwarantują solidną jakość kodu a także bezpieczeństwo danych a także przygotowanie wydajnej strony zgodnie z dobrymi praktykami.
Dlaczego strony internetowe tyle kosztują?
Przygotowanie indywidualnej strony dostosowanej do wymagań klienta nie jest procesem w pełni powtarzanym, co innego strony szablonowe o których pisałem wyżej.
Zatem jeżeli nie jest to proces w pełni powtarzalny to musimy zaangażować za każdym razem określoną ilość ludzkiego czasu aby ją wytworzyć. Właśnie czas jaki grafik, deweloperzy oraz osoba odpowiedzialna za kontakt z klientem muszą poświęcić za każdym razem.
Jeżeli firma dba o poziom swoich produktów to zatrudnia bardzo dobrych specjalistów, którzy znają swoją wartość na rynku. Przyjmijmy profesjonalny model podejścia do tworzenia stron www, który zakłada pewne czynności tzn checklist które należy wykonać aby powstał produkt bardzo dobrej jakości:
musimy poznać potrzeby klienta i na bieżąco utrzymywać kontakt z klientem aby wytworzyć projekt z jego oczekiwaniami – za to odpowiedzialny jest projekt manager
powyższe oczekiwania muszą być przetransferowane na konkretne zadania które nie pozostawiają złudzeń, tak aby deweloperzy wiedzieli co mają robić – za to odpowiedzialny jest projekt manager
należy wykonać projekt graficzny dokładnie pokazujący jak strona będzie wyglądać oraz wprowadzić wszelkie poprawki i sugestie które klient proponuje – za to odpowiedzialny jest projekt manager oraz grafik (grafik także powinien być zaangażowany w pierwsze rozmowy z klientem aby dopasować projekt graficzny do jego potrzeb)
wykonanie strony zgodnie z zaakceptowanym projektem graficznym – za to odpowiedzialny jest deweloper
sprawdzenie strony zgodnie z wymaganiami klienta i projektu graficznego – za to odpowiedzialny jest projekt manager
przeprowadzenie audytu wydajności, bezpieczeństwa oraz seo – za to odpowiedzialny jest deweloper (najlepiej najbardziej doświadczony)
wprowadzenie kontentu strony – za to odpowiedzialny jest projekt manager lub content manager
wgranie (deploy) strony www na serwer – za to odpowiedzialny jest deweloper
Jak cały ten czas, który kilka osób musi poświęcić zostanie zsumowany to myślę że nietrudno wyobrazić i uzmysłowić sobie dlaczego profesjonalnie wykonane strony nie kosztują 1000 PLN ale znacznie więcej.
Podsumowanie.
Jest wiele czynników które wpływają na koszty strony. Jest to też temat za każdym razem dość indywidualny, a cena zależy od wymagań klienta. Tak naprawdę to rynek weryfikuje ostateczną kwotę.
W internecie można natknąć się na pewne skrajności, z jednej strony koszty w granicach 1000 PLN a w drugiej 20 000 PLN. Nie chcę popierać żadnej ze stron, mogę tylko uczciwie powiedzieć że w obu przypadkach dostaniemy stronę. Nie będą to te same produkty, ani o tej samej jakości. Nie chciałbym też wywoływać niepotrzebnej burzy myślę jednak że przykładowe orientacyjne ceny są jak najbardziej realne i wyśrodkowane.
W obecnych czasach ciężko sobie wyobrazić prowadzenia biznesu bez choćby najprostszej strony internetowej. W tym artykule przybliżę Ci nieco tematykę związaną ze stronami internetowymi oraz podstawowe pojęcia które powinny znać osoby pragnące posiadać własną strony internetowej.
Oby myśleć o stronie www nie trzeba od razu mieć firmy, niejednokrotnie za potrzebą zaistnienia w internecie stoi Twoja pasja i chęć dzielenie się z innymi ludźmi. Cała koncepcja sieci WWW powstała z inicjatywy dzielenie się z innym swoją wiedzą.
Określ swoje potrzeby i oczekiwania.
Strona internetowa pod wieloma względami przypomina namacalny produkt który możesz kupić z półki sklepowej, wieszaka lub salonu, jeżeli mówimy o produktach premium. Mając to na uwadze powinniśmy do naszego “zakupu” podejść podobnie czyli określić nasze potrzeby i oczekiwania.
Postarajmy się zdefiniować przykładowe potrzeby:
strona ma mi służyć do: (prezentacji oferty firmy, wizytówka firmy, blog, landing page do promocji konkretnej kampanii, portal z dużą ilością kategorii i informacji, sprzedaży produktów – sklep internetowy)
chciałbym aby strona wyróżniała się od innych (indywidualny projekt lub gotowy szablon)
często będę aktualizował treści na stronie (potrzebuje systemu do zarządzania treściami)
potrzebuje opieki nad stroną, gdyż sam nie mam czasu na aktualizowanie treści.
Jak sobie możesz wyobrazić tych potrzeb może być znacznie, znacznie więcej i prawdopodobnie każdy z nas będzie miał inne.
Po tym jak zdefiniowaliśmy nasze potrzeby przyszedł czas na oczekiwania które mamy co do tego jak strona będzie działać i wyglądać.
oczekuje że moja strona będzie wyglądać podobnie do tych stron (stwórz listę stron które Ci się podobają)
zdecydowanie nie chcę być utożsamiany z tymi stronami (lista stron które Ci się nie podobają)
oczekuję że strona zostanie uruchomiona do dnia (wskaż datę)
oczekiwania finansowe (ile będzie mnie kosztować strona)
Dobrze zdefiniowane potrzeby i oczekiwania na samym początku będą kluczowe w dalszym procesie tworzenia strony internetowej, zarówno dla Ciebie aby uniknąć niepotrzebnego stresu jak i dla wykonawcy aby mógł zrobić ją dla Ciebie szybko i sprawnie. Po tym jak jak wszystko będzie ustalone można przejść do rozmowy o finansach. Zadawanie pytanie na samym początku, ile to mnie będzie kosztować, bez ustalenia co tak naprawdę chcesz, jest bezpodstawne a odpowiedź zleceniobiorcy może być bardzo mylna lub ogólna.
Znajdź wykonawcę dla swojej strony.
Gdy już wiesz czego chcesz czas zająć się wyborem wykonawcy. Wszystkie Twoje wybory są istotne dla powstania idealnej strony ale ten jest szczególnie ważny. Nawet po przeczytaniu setki artykułów i książek ten wybór nadal będzie dla Ciebie trudny, niemniej jednak wiedza o rodzajach wykonawców na których możesz trafić na globalnym rynku może Ci ułatwić dokonanie wyboru.
Zanim jednak przejdziemy do ich opisu pamiętaj o prawidłowo skonstruowanej umowie między wami, powinna być dla Ciebie czytelna, określać jak najbardziej dokładnie co jest przedmiotem umowy. Taka umowa zabezpieczy Ciebie i zleceniobiorcę.
Agencja interaktywna
Jest chyba najczęściej spotykaną formą działalności związanej z wytwarzaniem stron internetowych oraz reklam. Głównym założenie agencji interaktywnej jest dostarczanie klientom narzędzi wspomagających marketing, takich jak strony internetowe, banery reklamowe a nawet krótkie klipy filmowe.
W idealnych warunkach to chyba najbardziej oczywisty wybór jeśli chodzi o wykonawcę strony. Agencje interaktywne zatrudniają stosunkowo dużą ilość dobrych i bardzo dobrych grafików, ze względu na profil swojej działalności ale programiści którzy tam pracują nie są najlepszymi z najlepszych w sztuce programowania, ze względu na to że pracują przy nisko budżetowych projektach i tworzenie stron internetowych lub sklepów online nie wymaga od nich bardzo specjalistycznej wiedzy. Niemniej jednak są mistrzami w swoim rzemiośle czyli tworzeniu stron www.
Na korzysć agencji przemawia jeszcze jednen atuta, mianowicie czas realizacji. Takie firmy to maszynki do tworzenia stron internetowych i w swoich portfoliach mają czasami setki zrealizowanych projektów. Jak poznać że rozmawiamy z agencja interaktwyną? Najlepiej wejść na ich oficjalną stronę i zobaczyć co przeważa w ich profilu działalności, czyli w tym przypadku będą to strony internetowe,sklepy online, reklamy, banery reklamowe czasami tworzenie wizytówek itp.
Software house – czyli firma zajmująca się oprogramowaniem
Kolejną formą na którą możesz natrafić w swoich poszukiwaniach jest software house czyli firma stricte zajmująca się wytwarzaniem oprogramowania na zamówienie. Głównym założeniem firmy jest tworzenie zaawansowanego oprogramowania na indywidualne zamówienie dla swoich klientów.
Do stworzenia prostej strony internetowej nie jest to raczej oczywisty wybór ale gdy zaczynasz przygodę z inwestowaniem w swoją firmę z reguły nie kończy się to na prostej stronie, prezentującej twoją ofertę. Niejednokrotnie potrzebujesz także zaawansowanych rozwiązań, integracji z portalami lub wewnętrznego oprogramowania do zarządzania procesami w swojej firmie. Software house zatrudniają dużą ilość bardzo dobrych i doświadczonych programistów którzy są mistrzami w sztuce wytwarzania oprogramowania. Niejednokrotnie firma nie zatrudnia grafików ale współpracuje z najlepszymi, ze względu na wysokie budżety którymi dysponuje przy innych projektach. Czy to oznacza że strona wytwarzana przez software house będzie bardzo droga? Nie koniecznie tak musi być. Jednak jest duże prawdopodobieństwo że będzie to bardzo wysoka jakość oprogramowania oraz wizualny design stworzony przez najlepszych grafików.
Jeżeli stawiasz na cenę i ekstremalnie szybki czas dostarczenia Ci produktu w postaci strony internetowej to nie jest to najbardziej naturalny wybór. Jeżeli natomiast stawiasz na jakość, a w przyszłości myślisz o dalszym rozwoju firmy i wsparciu procesów za pomocą technologii to warto abyś zastanowił się nad wyborem tego wykonawcy.
Freelancer – czyli wolny strzelec, mistrz swojego fachu
Jak można się domyślać jest to pojedyncza osoba (firma) która charakteryzuje się stosunkowo dużymi umiejętnościami programistycznymi i doświadczeniem skoro sama potrafi utrzymać się na rynku IT. Rzadko w obecnych czasach zdarza się aby freelancer był jednocześnie grafikiem, programistą i sprzedawcą, dlatego niejednokrotnie współpracuje on z innymi freelancerami tworząc taką wirtualną, niejednokrotnie międzynarodową, firmę.
Obecnie można spotkać bardzo dużą ilość ofert na wykonanych strony www właśnie przez freelancerów. Osoba zajmująca się tym zawodowo a co za tym idzie prowadzi działalność związaną z wytwarzaniem oprogramowania buduje swoją personalną markę i prawdopodobnie nie ustępuje wiedzą i doświadczeniem innym programistą zatrudnionym w agencjach reklamowych lub software housach. Wydawać by się mogło że freelancer wkłada nawet więcej wysiłku aby klient był zadowolony, gdyż buduje tym swoją markę, podpisuje się pod produktem swoim nazwiskiem. Dodatkowym atutem będzie prawdopodobnie cena. Oczywiście bardzo uogólniając freelancerzy są trochę tańsi od agencji reklamowych.
Jeżeli chodzi o ciemne strony to terminy wykonania mogą być wydłużone, ze względu że osoba taka pracuje sama, niejednokrotnie nad kilkoma produktami w tym samym czasie, potrzebuje odpoczywać jak każdy normalny człowiek, czyli idzie na urlop i choruje. To nie jest cyborg 🙂 Porównując do agencji reklamowych lub software house gdzie jest więcej programistów, naszego pracusia nikt nie zastąpi w jego obowiązkach.
Zlecenie na portalu ofertowym
Co to jest portal ofertowy? No cóż to lista ogłoszeń gdzie możemy znaleźć wykonawcę na daną usługę lub zlecić wykonanie usługi i wykonawcy sami będą składać nam oferty cenowe. Jednym z popularnych portali jest oferia.pl (istaniała jeszcze w trakcie pisania tego artykułu 😉 )
Jest to jedna z najtańszych forma stworzenia strony internetowej, ale zarazem jak to w życiu bywa, jakość tego produktu będzie najniższa. Jednak nie tylko o jakość chodzi ale także o legalność pozyskiwania źródeł do budowy Twojej przyszłej strony. To nie koniec Twoich problemów. Często spotyka się tzw. jednorazowych wykonawców, czyli stworzą stronę www, ale przy najdrobniejszych problemach jakie możesz napotkać w przyszłości nie uzyskasz żadnej pomocy. Nie odpowiadają na maile i nie odbierają telefonów. Należy także pamiętać o aspektach prawno-skarbowych gdy zlecamy wykonanie usługi osobie prywatnej. W praktyce bardzo ciężko będzie nam udowodnić swojej racji w przypadku jakichkolwiek problemów. Tych problemów można by tutaj jeszcze namnożyć jednak zdarzają się wyjątkowi zleceniobiorcy i jak już musimy, ze względów finansowych, zlecić wykonanie naszej strony jak najtaniej to przynajmniej postarajmy się sprawdzić opinie innych zleceniodawców w stosunku do tego zleceniobiorcy. Wiele portali ofertowych umożliwia wystawianie opinii po zakończeniu zlecenia.
Na takich portalach można także spotkać legalnie działające firmy ale te opisałem powyżej.
Ciężko mi znaleźć jakiekolwiek mocne punkty tej formy tworzenia stron internetowych. Skoro ta forma budowania stron istnieje to znaczy że ma swoich zwolenników. Ja jednak namawiam Was drodzy czytelnicy do nie popełniania tego błędu. Wybór jednak należy do Ciebie.
Kreator stron internetowych
Jest kilka dużych firm i portali internetowych, które zajmują się stricte tworzeniem ale bardziej trafnym określeniem jest kreowaniem stron www. Znając podstawowe tagi html i css a niejednokrotnie nawet bez znajomości tych technologii możemy sami “wyklikać” sobie stronę z gotowych komponentów. Jedym z popularnych w ostatnim czasie jest http://www.wix.com/. Nie jest to autoreklama, bo to bardziej konkurencja ale chciałbym uświadomić Wam co to jest i jak wygląda. Bardzo często dostawcy usług hostingowych lub domen oferują darmowe kreatory stron www aby zachęcić klientów do zakupów droższych serwerów, które niekoniecznie są im potrzebne.
Pomówmy na razie o zaletach tego rozwiązania. Taki kreator ma bardzo dobry support techniczny, który udzieli nam przez telefon wskazówek jak poradzić sobie z problemem który na pewno napotkamy w czasie tworzenia naszej strony internetowej. Kolejną zaletą jest to, że są to sprawdzone i przetestowane rozwiązania techniczne i pod względem bezpieczeństwa. Cena wejścia (często darmowa) to kolejny aspekt na który należy zwrócić uwagę ale to broń obosieczna, gdyż to rozłożenie w czasie dużo droższej usługi.
Teraz wady tego rozwiązania. Nie jest to rozwiązanie customowe, czyli nie jesteście w stanie zrobić tego co chcecie ale to co umożliwia Wam system. Myślę jednak że to nie jest najgorsza wada. Najgorsze dopiero przed nami :(. Nie dajcie się zwieść tym jaki firma przedstawia Wam jak wyglądają ich przykładowe strony gdyż zostały wykonane przez profesjonalistów a dodatkowo graficy przygotowali piękne i bogate w grafikę projekty. Kupując taki kreator nie masz w cenie grafiki która nie jest tania. Powiedziałbym że to najgorsza wada tego rozwiązania bo niby kupiłeś kreator ale tak naprawdę sam musisz postarać się o dobór grafik, kolorów, czcionek, struktury, itp. Następnie zderzasz się z technologią której nie znasz i musisz poświęcić wiele czasu i energii aby nauczyć się danego narzędzia i zaprojektować swoją stronę. Kolejna wada to cena, tak jak pisałem wyżej próg wejścia jest bardzo niski albo wręcz zerowy (nie wliczam tutaj grafik o które sam musisz się postarać) jednak nic nie jest za darmo, czeka na Ciebie system abonamentowy i to nie tani. W większości wypadków po 2-3 latach koszty przekroczą to co zapłacilibyście w najlepszej agencji interaktywnej za stworzenie super strony.
Podsumowanie
Jak mogłeś/aś przeczytać jest wiele czynników które determinują wybór wykonawcy. Aby Ci to trochę ułatwić przedstawię to w formie tabelki. Wybór natomiast pozostawiam Tobie, pamiętaj że te dane to idealne założenia, natomiast Ty jako osoba której najbardziej powinno zależeć na stworzeniu swojej wymarzonej strony.
Wykonawca
Wady
Zalety
Cena
Agencja interaktywna
– problemy przy większych i bardziej wymagających projektach (brak bardzo doświadczonych programistów)- cena usługi
– ciekawe projekty graficzne- szybki czas realizacji- stosowanie sprawdzonych i bezpiecznych rozwiązań
Umiarkowana
Software house
– czas realizacji może być nieznacznie wydłużony- cena usługi
– nieszablonowe projekty graficzne- bardzo dobrzy programiści- tworzenie zaawansowanych i bezpiecznych rozwiązań oraz integracji z innymi aplikacjami
Umiarkowana
Freelancer
– długie czasy realizacji- problemy przy bardziej wymagających projektach (brak zaplecza i czasu)
– stosunkowo niska cena- łatwość i szybkość komunikacji- dobry stosunek ceny do jakości
Niska
Portal z ofertami
– działanie na granicy prawa podatkowego (szara strefa)- problem z egzekwowaniem wszelkich poprawek i reklamacji- bardzo długie czasy realizacji- znikome bezpieczeństwo
– bardzo niska cena
Bardzo niska
Kreator stron www
– konieczność budowania strony samemu i poświęcenia na to dużo czasu- wysoki sumaryczny koszt po 2 latach
– niska cena wejścia- bardzo dobry support techniczny- sprawdzone i bezpieczne rozwiązania
Niska / Umiarkowana
Przygotuj treści i materiały i przekaż je wykonawcy.
Po wyborze wykonawcy czas przygotować dla niego treści i materiały które chcielibyśmy aby znalazły się na naszej stronie internetowej. Jest to powiązane z naszymi potrzebami i oczekiwaniami, które określaliśmy na samym początku, pomoże to wykonawcy lepiej je zrozumieć. Gdy materiały zostaną przygotowane z należytą starannością wykonawca będzie nam w stanie pomóc ułożyć z nich pewną strukturę, dopracować z nami ofertę oraz usystematyzować strukturę strony. Tutaj mała dygresja: na pomoc ze strony wykonawcy możemy liczyć w przypadku współpracy z doświadczonymi i dobrymi firmami, raczej nie oczekiwałbym wielkiej pomocy ze strony osoby którą znajdziemy po najmniejszych pieniądzach na portalach ofertowych.
Co powinniśmy przygotować albo co pomoże wykonawcy w stworzeniu strony:
treści, najlepiej podzielone na sekcje tematyczne np.: o firmie, wartości firmy, misja firmy, oferta firmy, dane kontaktowe
media, czyli zdjęcia i/lub filmy, tutaj też warto podzielić je na sekcje tematyczne, jeżeli nie potrafisz tego podzielić to zaufaj wykonawcy który współpracuje z grafikami i pomogą Ci w tej kwestii
certyfikaty, lub dokumenty które chciałbyś aby Twoi potencjalni klienci mogli zobaczyć
Gdy przekazujesz treści wykonawcy zadbaj o ich legalność. Tak dobrze słyszałeś to Ty ponosisz odpowiedzialność za treści publikowane na Twoje stronie. Nie kopiuj treści od innych aby nie być posądzonym o plagiat, używaj tylko legalnie zdobytych obrazów lub filmów. Gdy wykonawca zakupuje dla Ciebie licencjonowane zdjęcia poproś go o licencję do tych zdjęć. Najlepiej jak sam zakupisz media dla siebie, wskazane przez wykonawcę.
W tym punkcie piłka jest po Twojej stronie. Wykonawca nie będzie w stanie zacząć przygotowywać strony www bez poznania całokształtu Twojej wizji. Im szybciej przekażesz swoją wizję (treści, media, itp) tym szybciej możesz spodziewać się rezultatów w postaci projektu graficznego czy gotowej strony www.
Zadbaj także o jakość tych treści oraz zdjęć, wykonawca często nie redaguje treści, wkleja je tak jak zostały do niego przesłane. Sprawdź czy nie ma pomyłek słownych lub ortograficznych. Kolejna bardzo ważna sprawa to jakość zdjęć i filmów. Obecnie strony przygotowuje się dla ekranów o dużych rozdzielczościach, Twoje zdjęcia muszą dobrze wyglądać w rozdzielczościach powyżej 1200 px. Za jakiś czas nawet ta wartość będzie niewystarczająca. Tutaj dochodzimy do kolejnego punktu, czyli profesjonalnej sesji fotograficznej. Co warto sfotografować? Wszystko co chcemy umieścić na swojej stronie np.:
swoją osobę, swój zespół
pomieszczenia biurowe
flotę pojazdów
produkty które chcemy oferować, itp
Oczywiście agencje interaktywne lub software house’y mogą dla Ciebie wszystko zorganizować od treści, sesji fotograficznej nawet po stworzenie całego brandu Twojej firmy.
Autorski projekt graficzny a gotowy szablon.
Przy stronie www bardzo ważne są przynajmniej dwa elementy. Pierwszy to użyteczność (user experience UX), czyli jakie odczucia przy poruszaniu się po stronie odczuwa użytkownik, a druga to bardzo ładny wygląd strony, czyli przyzwoity projekt graficzny. Kupujemy oczami zatem jeżeli Twoja strona ma pomóc Ci zwiększyć zyski Twojej firmy to warto w przyjazny dla oka sposób ją zaprezentować.
Oferty firm zajmujących się tworzeniem stron internetowych często mówią o autorskim (indywidualnym) projekcie graficznym, ponieważ wygląd strony jest niezwykle ważny i jeśli poważnie myślicie o swojej stronie to powinniście rozważyć tą opcję. Oczywiście przygotowanie projektu graficznego wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Jaka opcja Wam zostaje jeżeli z jakiś powodów nie chcesz indywidualnego projektu graficznego? Do dyspozycji macie zakup przygotowanego wcześniej szablonu graficznego. Jeżeli spędzicie trochę czasu to na różnych stronach możecie taki szablon zakupić i przekazać wykonawcy aby na podstawie tego szablonu wykonał waszą stronę. Należy jednak pamiętać o jednej bardzo istotnej sprawie. W procesie zakupu szablonu w 95% przypadków kupujecie tylko strukturę i funkcjonalność, nie kupujecie dołączonych do szablonu zdjęć co jest dla osób które się spotykają pierwszy raz z gotowym szablonem trochę szokujące. Otóż grafiki są drogie w stosunku do szablonu który może kosztować tyle co jedno dobre zdjęcie. W przypadku zakupu gotowego szablonu to Wy jesteście odpowiedzialni za ułożenie na poszczególnych stronach bloków, wybraniu odpowiednich grafik, kolorów itp, zatem jeżeli nie macie żyłki artystycznej to to przedsięwzięcie może być dla Was bardzo trudne i nie warte Waszego czasu a efekt końcowy może być niezadowalający.
Podsumowując autorski projekt graficzny to dodatkowe koszty jakie musicie ponieść przy tworzeniu strony www ale macie wszystko podane na tacy i wykonane przez profesjonalistę. Z drugiej strony gotowy szablon to niska cena ale potrzeba zainwestowania czasu aby wszystko przygotować i ułożyć na stronie a następnie w niebudzący wątpliwości sposób opisać wykonawcy co ma zostać zrobione.
Ostatnia dość istotna sprawa: ściąganie z internetu zdjęć, które wyraźnie nie mają zaznaczone że są darmowe, jest nielegalne i możecie zostać pociągnięci do odpowiedzialności karno – finansowej.
Strona www czy może FanPage.
Inną formą przedstawienia swojej osoby, produktów lub firmy jest Facebookowy FanPage. W porównaniu z profesjonalną stroną internetową możecie wykonać go sami w dosłownie kilka minut. Aby zacząć wystarczy ustawić zdjęcie profilowe, zazwyczaj jest to logo firmy lub zdjęcie osoby oraz zdjęcie w tle nawiązujące do prowadzonej działalności, dobrym przykładem będzie zdjęcie naszego produktu. Musimy uzupełnić także podstawowe dane, informacje o FanPagu takie jak:
nazwa firmy
opis działalności
kategorie działalności
dane kontaktowe
godziny pracy
I po paru minutach możemy cieszyć się swoim FanPagem.
Aby nasz FanPage generował ruch klientów powinniśmy pomyśleć o stałej aktualizacji oraz przede wszystkim tworzeniu tematycznych postów opisujących naszą działalność. Facebook za darmo umożliwia nam bardzo duży wachlarz narzędzi i swoją platformę, ułatwiającą nam rozwój naszej firmy i dotarcie z ofertą do praktycznie całego świata.
Gdy będziemy już bardziej zaawansowanymi użytkownikami Facebooka to warto zainteresować się promocją poszczególnych postów aby przyciągnąć jeszcze większy ruch na naszą stronę (FanPage), niestety jest to już opcja płatna.
Niemniej jednak dla początkujących przedsiębiorców których nie stać od razu na profesjonalną stronę internetową, to opcja którą warto rozpatrzyć i którą jako profesjonaliści polecamy naszym klientom.
System zarządzania treścią – CMS.
CMS – jest skrótem od angielskiego wyrażenia Content Management System. Jest to system do zarządzanie kontentem strony. Kontent też jest angielsko brzmiącym słowem ale bardzo trafnie określa zagadnienie czyli treść i media (zdjęcia, filmy, itp).
Dlaczego w ogóle możesz potrzebować CMS’a? Wyobraź sobie że Twoja strona jest o tematyce kulinarnej, zatem jest tam dużo przepisów i zapewne chcesz co jakiś czas dodawać nowe przepisy. Potrzebujesz jakiegoś narzędzia które Ci to umożliwi. Najlepszym do tego celu będzie właśnie system CMS.
Na rynku jest wiele gotowych systemów takich jak WordPress, Concrete, Drupal, Joomla, Elementor oraz autorskie CMS’y. Nie będę ich tutaj opisywał ale raczej skupię się na ogólnych założeniach i cechach CMS’a.
Głównym zadaniem CMS’a jest umożliwienie Ci w najbardziej intuicyjny i bezpieczny sposób zarządzać Twoją stroną i na tym mógłbym poprzestać ale chciałbym abyście zastanowili się czy tak naprawdę potrzebujecie systemu do zarządzania stroną? Często w swojej pracy spotykam się z tym że powstaje strona i przez kolejne lata jej życia nic się na niej nie zmienia, dotyczy to przede wszystkim stron – wizytówek firm. Więc po co budować coś co nigdy nie zostanie użyte. Nawet gdybyście mieli co roku zmieniać jakieś treści to będzie to nadal możliwe bezpośrednio w kodzie HTML strony.
Oczywiście nie namawiam do takiego rozwiązania, szczególnie jako Twórca strony, ale wskazuje tylko na możliwości zbudowania strony nieco taniej.
Serwer i domena. Co o tym powinieneś wiedzieć?
Gdy nasz strona jest na ukończeniu powinniśmy pomyśleć w jaki sposób pokażemy ją całemu światu. Do tego celu potrzebujemy domeny i serwera. Ale zaraz co to jest domena i serwer?
Domena – to adres internetowy pod którym będzie można znaleźć Twoją stronę np: onet.pl, facebook.com, twojastrona.pl, itp.
Serwer – to urządzenie z dostępem do internetu (można by dla uproszczenia powiedzieć – komputer) które serwuje (renderuje – wyświetla, obsługuje oprogramowanie) Twoją stronę.
Można te 2 pojęcia przedstawić w bardziej obrazowy sposób. Domenę można porównać do adresu a sewer do budynku który pod tym adresem się znajduje.
Warto wiedzieć o serwerach jeszcze wiedzieć kilka istotnych właściwości takich jak:
czy serwer jest serwerem wirtualnym (łatwym w obsłudze) czy może dedykowanym (do którego potrzebna jest specjalistyczna wiedza). Do obsługi prostej strony z reguły wystarczy nam serwer wirtualny
transfer miesięczny, czyli ile danych można pobrać w ciągu miesiąca, innymi słowy ile razy można wyświetlić stronę (obecnie większość serwerów nie ma limitu transferu)
wydajność (Ilość procesorów, ilość pamięci RAM)
dostępne miejsce na dysku na Twoje dane (największą cześć zabiorą wszelkiego rodzaju media)
niezawodność (wyrażana w procentach np 99.95%) czyli czas w którym mamy gwarancję że serwer będzie działał bez przerw i usterek.
Wykonawca Twojej strony powinien Ci pomóc w wyborze serwera, jednak pamiętaj że to Ty musisz go zakupić a następnie utrzymywać (w rocznym abonamencie), zatem warto abyście orientowali się w podstawowych parametrach dotyczących serwerów. Przy wyborze domeny sprawa jest dużo prostsza gdyż to Ty musisz zdecydować o nazwie pod którą Twoi potencjalni klienci mogą Cię znaleźć.
SEO – Search Engine Optimization. Co to znaczy i czy mam na to zwracać uwagę?
SEO – są to wszelkie działania mające na celu promowanie serwisu (strony) w internecie. Zarówno optymalizacja kodu serwisu, modyfikacja i odpowiedni kontent strony jak i dodatkowe działania zwiększające ruch na Waszej stronie. Przyjeło się nazywać wszelkie działania SEO – pozycjonowaniem.
Czy zatem pozycjonowanie jest ważne? Jest bardzo ważne, powiedziałbym że ważniejsze od wyglądu strony. Podstawowym powodem dlaczego powinniśmy na to zwracać uwagę jest możliwość wyszukania naszej strony na odpowiednie słowa kluczowe wpisywane w wyszukiwarkę internetową (np.: Google). Weźmy dla przykładu producenta doniczek, w Polsce jest ich kilka tysięcy a google pokazuje nam na pojedynczej stronie 10 wyników. Z badań wynika że potencjalni klienci nie zapuszczają się w poszukiwaniach dalej niż do 3-ciej strony. Zatem z kilku tysięcy 30-ci najlepiej pozycjonowanych stron firmowych będzie odwiedzana przez potencjalnych klientów.
Teraz możecie sobie wyobrazić że musi to być trudne zadanie aby znaleźć się w pierwszej 10-tce ewentualnie 30-stce. Dlatego na rynku powstały wyspecjalizowane firmy które zajmują się SEO, wykonawcy waszych stron raczej nie posiadają odpowiednich narzędzi aby zajmować się pozycjonowaniem. Aczkolwiek z drugiej strony firmy zajmujące się SEO wytwarzają strony dla swoich klientów.
Skoro już wiemy że to zadanie jest trudne to możemy się spodziewać że nie jest ono tanie. Z reguły 5 – 6 miesięczne pozycjonowanie przewyższy całkowity koszt strony internetowej, ale jeżeli firma pozycjonująca wywiązuje się dobrze ze swojego zadania to ilość klientów która będzie trafiać na Waszą stronę będzie olbrzymia liczona w setkach lub tysiącach, w zależności od branży którą promujecie w internecie. Zatem jeżeli Wasza firma jest w stanie taki ruch obsłużyć to zyski będą znacznie, znacznie wyższe od kosztów pozycjonowania.
Nie byłbym sobą gdybym w tym miejscu nie napisał o ciemnych stronach SEO. Bardzo ciężko z podstawową wiedzą na temat pozycjonowania zweryfikować czy firma pozycjonująca robi to w sposób prawidłowy. Widzimy oczywiście ruch na naszej stronie i ilość zapytań ofertowych ale nie wiemy do końca jakich technik używa firma. W skrajnych przypadkach jeżeli Google wykryje że nasza strona jest sztucznie pozycjonowana to może ją czasowo usunąć na kilka tygodni z wyników wyszukiwarki lub na zawsze (BAN). Jeżeli nam się to przydarzy to jedyne wyjście to zmiana domeny i zaczynanie wszystkiego od początku.
Strona responsywna.
Co to znaczy że strona jest responsywna? Zanim przejdziemy do angielsko brzmiącej definicji postarajmy się to wyjaśnić w prostych słowach, a definicja jest naprawdę prostą. Strona responsywna jest to strona która wyświetla się “dobrze” na urządzeniach o różnych rozdzielczościach. Tutaj należy zaznaczyć bardzo istotną sprawę. Strona na różnych rozdzielczościach wygląda trochę inaczej, jej wygląd w dużej mierze zależy przygotowanego projektu graficznego. Innym słowy możemy powiedzieć że strona zmienia swój wygląd w zależności od dostępnej rozdzielczości tak aby była czytelna i użyteczna.
Teraz jak już wiemy jak zachowuje się strona responsywna możemy przejść do definicji. Strona responsywna (RWD – Responsive Web Design) to strona która responsywnie dostosowuje swój wygląd do rozdzielczości urządzenia.
Czy powinniśmy jako zleceniodawcy wiedzieć coś więcej o stronie RWD? Nie sądzę pozwólmy raczej działać specjalistom. W momencie odbioru dzieła warto sprawdzić czy strona wyświetla dobrze się na urządzeniach mobilnych.
Obecnie strony RWD to standard i nie powinno to być argumentem lub dodatkową opłatą jaką musicie ponieść przy tworzeniu strony. Powiem więcej: RWD to w obecnych czasach konieczność.
Bezpieczeństwo.
Pomimo że to ostatnia część artykułu, to nie znaczy że jest mniej ważna. Przy tworzeniu stron internetowych aspekt bezpieczeństwa jest często pomijany, co prowadzi w konsekwencji do większych problemów.
Dlaczego to takie ważne? Z reguły strony internetowe nie przechowują istotnych danych lub danych naszych klientów więc nie powinniśmy się bać o ich utratę. Dodatkowo większość hostingów oferuje darmowe backup bazy danych. Dlaczego więc to takie ważne? Większość ataków na stronę kończy się nie tyle co skasowaniem naszej strony co jej zainfekowaniem. Nasi klienci oraz potencjalni klienci mogą być narażeni na wyświetlanie im niechcianego kontentu. Dodatkowo nasza zainfekowana strona może służyć do promocji domen atakującego. W konsekwencji może to doprowadzić do utraty pozycji naszej strony w rankingach google a nawet jej zbanowania.
Co zatem możemy zrobić z punktu widzenia użytkownika?
Przede wszystkim dbajmy o to aby nasze hasła były mocne i cyklicznie je zmieniajmy. Mam na myśli hasła do serwera jak i do panelu zarządzania naszą stroną.
Możemy zabezpieczyć naszą stronę certyfikatem SSL.
Cykliczna aktualizacja oprogramowania użytego do budowania strony.
Poddanie naszej strony audytowi bezpieczeństwa.
Na bezpieczeństwie nie warto oszczędzać dlatego wybierajcie firmy z doświadczeniem i gwarancją. Infekcja strony to jeszcze nie koniec świata, nie ma takiego zabezpieczenia którego nie da się złamać, ale reakcja twórcy Waszej strony jest w tym przypadku najistotniejsza czyli przywrócenie strony do prawidłowego działania.
Kod review (CR) – dla niektórych zmora dla innych niepotrzebna rzecz, jeszcze inni powiedzą że zwalnia proces developmentu. W każdym z tych stwierdzeń jest trochę prawdy i to niestety prawdy negatywnej. A co powiecie gdybym powiedział wam że CR może być źródłem wiedzy, motywacji zespołu i przyśpiesza proces rozwoju aplikacji?
Dla naprawdę niewtajemniczonych, bardzo prosta definicja kod review – jest to proces mający na celu wykrycie błędów popełnionych w kodzie w trakcie tworzenia oprogramowania, co za tym idzie poprawienie jakości tworzonego produktu.
W tym artykule skupię się bardziej na teoretycznej jak i psychologicznej stronie zagadnienia. Techniczna część pojawi się w innych artykułach.
Po co to robić
Głównym celem przeglądania kodu jest zwrócenie uwagi jego jakość. Niezwykle ważne jest spójność z ogólno przyjętymi lub wewnętrznymi standardami, dzięki czemu nowo dołączająca osoba będzie miała poczucie że kod pisała jedna osoba. Taki kod jest potem łatwiejszy do utrzymania i ewentualnych zmian. Nie mam tutaj na myśli dobrych edytorskich standardów bo to za nas powinien wykonać ESLint, my powinniśmy skupić się na aspektach architektonicznych, strukturze kodu oraz stosowanych wzorcach projektowych, jego czytelności i wydajności.
W swojej pracy często natrafiam na nieczytelny kod. Nie chcę się tutaj rozwodzić na tym co to oznacza że kod jest czytelny lub nie ale odsyłam do świetnej książki Roberta C Martina “Clean Kod” (“Czysty Kod”). Pokrótce powiem że jeżeli nie potrafisz przeczytać ze zrozumieniem co dana linijka wykonuje to znaczy że kod jest zbyt skomplikowany.
Drugim bardzo bardzo ważnym aspektem jest znalezienie ewentualnych błędów. To zadanie stawia przed przeglądającym kod trudne wyzwanie. Aby znaleźć błąd patrząc się tylko na kod trzeba mieć duże doświadczenie i sporo praktycznej wiedzy. Jest to zadanie trudne i nie zawsze kończy się sukcesem. Nawet najsprawniejsze oko czasami nie dostrzeże ukrytego błędu. Jak się uchronić przed taką sytuacją? Pogódź się z nią nie wychwycisz wszystkiego. Błędy powinny być też wyłapywane przez testy automatyczne i to po to programiści je piszą.
Podsumowując tą część uważam że ważniejszy jest pierwszy aspekt czyli struktura, architektura i szeroko pojęta jakość kodu.
Aspekt psychologiczny
Każdy artysta, rzemieślnik, i tutaj na równi postawię też programistę, gdyż uważam że to taki nowoczesny rzemieślnik, stara się aby jego produkt był najwyższej jakości. Często w związku z tym utożsamia się osobiście ze swoim dziełem i wiąże się z nim emocjonalnie. Gdy robisz komuś code review musisz pamiętać o tym że możesz kogoś nieświadomie urazić krytykując jego dzieło.
Postawmy się teraz w roli twórcy oprogramowania. Staraliśmy się wykonać naszą pracę najlepiej jak potrafiliśmy a teraz nas ktoś krytykuje i uważa że nasze pomysły są złe. Jak znaleźć tą granicę pomiędzy przeglądającym a twórcą aby wszyscy się dobrze zrozumieli. O tym więcej w dalszej części ale tutaj taka moja rada. Gdy piszesz komentarz do czyjegoś kodu to staraj się aby to było konstruktywne i asertywne. Używanie sformułowań że ta część kodu jest po prostu zła albo że tak się nie pisze nie jest dobrym komentarzem. Uzasadnij dlaczego coś jest złe i zaproponuj jak to zrobić inaczej. Wrzuć ciekawy artykuł na ten temat aby poszerzać wiedzę. Wtedy ta osoba czytając dodatkową, postronną opinię na dany temat zrozumie sama że źle zinterpretowała tą część kodu i dodatkowo będzie mieć satysfakcję ze czegoś nowego się nauczyła.
Gdy jesteś twórcą kodu schowaj dumę do kieszeni i nie traktuj tego jako atak na Ciebie bo to tylko kod. Sprawdź co napisał przeglądający i jeżeli miał rację podziękuj za to że czegoś Cię nauczył a jeżeli się z nim nie zgadzasz to niech to będzie konstruktywne, podeprzyj się artykułem lub przykładami.
Co to jest blog? Według Google jest to regularnie aktualizowana witryna lub strony internetowej, zazwyczaj prowadzonej przez osobę lub grupę osób, napisaną w stylu nieformalnym lub konwersacyjnym.
Pisanie artykułów dla firm, sprzedawców lub innych podmiotów które mogą zarabiać pieniądze, ma bardzo prosty cel – umieścić swoją witrynę wyżej w Google SERP, czyli inaczej, aby poprawić swoją pozycję w wyszukiwarkach.
Jako firma, aby sprzedawać swoje produkty i usługi, polegasz na klientach. Jako nowa firma polegasz na tym, że blogowanie pomoże Ci poznać tych klientów i przyciągnąć ich uwagę. Bez ciągłego dbania o aktualne treści Twoja witryna pozostałaby niewidoczna, a prowadzenie bloga umożliwia wyszukiwanie i zwiększa konkurencyjność.
Im bardziej regularne i dobre są Twoje posty na blogu, tym większe są szanse że Twoja witryna zostanie zauważona i odwiedzona przed docelowych odbiorców. Innymi słowy, blog jest skutecznym narzędziem do generowania leadów. Dodaj wezwanie do działania (CTA) i zmień ruch w witrynie w wysokiej jakości potencjalnych klientów.
Tak więc głównym celem bloga jest związanie Cię z zainteresowaną publicznością. Kolejnym jest poprawienie ruchu i dodanie wartości do Twojej witryny.
Buduje zaufanie wśród odbiorców, gdy wykorzystujesz swoją unikalną wiedzę do tworzenia wnikliwych i angażujących postów. Dobre blogowanie sprawia, że Twoja firma wygląda bardziej wiarygodnie, zwłaszcza jeśli Twoja marka jest wciąż młoda i nieznana. Gwarantuje to również widoczność i autorytet.
Jaka jest różnica pomiędzy blogiem a stroną interntową?
Większość ludzi wciąż zastanawia się, czy istnieje różnica między blogiem a witryną internetową. Co to jest blog a co to jest strona internetowa? Rozróżnienie między nimi jest dziś jeszcze bardziej trudniejsze gdyż wiele firm integruje blog ze swoją witryną, aby pełnić tę samą funkcję.
Blogi zapewniają doskonałą interakcję z czytelnikami. Czytelnicy mają możliwość komentowania i wyrażania swoich licznych opinii publiczności. Z drugiej strony strony statyczne także składają się z treści wyświetlanych na poszczególnych podstronach. Właściciele statycznych witryn internetowych rzadko zmieniają swoje strony. Właściciele blogów regularnie aktualizują swoje witryny o nowe posty.
Kluczowe elementy definiujące post na blogu w witrynie statycznej obejmują datę publikacji, autora, kategorie i tagi. Chociaż nie wszystkie posty na blogu zawierają wszystkie te kluczowe elementy, jednak w statycznych witrynach internetowych nie ma ich wogóle. Z punktu widzenia odwiedzającego, kontent strony statycznej nie zmienia się w miarę kolejnych wizyt.
Marketing bardzo się rozwinął, ludzkie zachowania i marketerzy powinni robić to samo. „Podejście cyfrowe to metoda, która stale się rozwija, dzięki której zawsze staramy się być lepsi i bardziej skuteczni. Głębszy wgląd prowadzi do lepszego podejścia i obie dążą do zwiększenia ROI (Return On Investment) kampanii”. Aby to osiągnać warto udoskonalić swoją stronę internetową.
Tworzenie stron internetowych jest prostsze niż kiedykolwiek. To podstawa Twojej strategii cyfrowej i jeden z najskuteczniejszych sposobów reklamowania Twoich produktów. Może to być interesująca metoda tworzenia, odświeżania lub aktualizowania witryny, ale może też stać się stresująca w krótkim okresie.
Jeśli tworzysz np.: witrynę internetową dla uczelni, użytkownikami mogą być: potencjalni kandydaci, ich rodzice, studenci, wykładowcy, absolwenci i tak dalej. Poza tymi odbiorcami masz także wewnętrzne zespoły, które będą używać Twojej witryny do wykonywania czynności administracyjnych i komunikacji.
